Trong không gian nhà gỗ truyền thống sập thờ mai điểu có hoa văn chạm khắc tinh xảo không chỉ gửi gắm ước vọng bình an, thịnh vượng của gia chủ, mà còn tôn vinh tay nghề của người nghệ nhân. Với vẻ đẹp trang trọng và linh thiêng, sập thờ hoa văn mai điểu trở thành điểm nhấn được nhiều gia đình ưa chuộng. Cùng tìm hiểu sâu hơn về nghệ thuật chạm khắc hoạ tiết mai điểu dưới đây.
Nhà gỗ 3 gian kết hợp nhà ngang hiện đại
>> Xem thêm: Tranh tứ quý gỗ – Nét đẹp độc đáo trong nhà gỗ cổ truyền
Tìm hiểu nguồn gốc sập thờ mai điểu
Sập thờ mai điểu là loại sập trong kiến trúc nhà gỗ truyền thống được trang trí hoa văn mai điểu gồm: cành mai, bông mai nở và chim đậu hoặc chim đang bay. Hoa văn mai điểu được chạm khắc trên mặt sập, khung sập, chân sập và các vì kèo tạo nên vẻ đẹp thanh nhã, mềm mại và mang ý nghĩa cát tường.
Trong văn hóa Á Đông, mai tượng trưng cho khí chất thanh cao, còn chim (điểu) biểu tượng cho tự do, phú quý, hòa hợp, vì vậy sập thờ hoa văn mai điểu vừa mang giá trị thẩm mỹ vừa thể hiện ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Nguồn gốc của sập thờ mai điểu xuất phát từ nghệ thuật chạm khắc gỗ truyền thống, đặc biệt phát triển tại các làng nghề mộc ở Bắc Bộ.
Hình tượng mai và điểu chịu ảnh hưởng từ mỹ thuật Á Đông và tư tưởng Nho giáo, Phật giáo từ thời Lê Nguyễn. Thời gian đầu hoa văn mai điểu được dùng trên hoành phi, câu đối, cửa võng sau đó được ứng dụng trên sập thờ. Sập thờ chạm mai điểu trở thành biểu tượng đặc trưng của nét đẹp nhà gỗ cổ truyền, gắn liền với văn hóa thờ cúng của người Việt.
Nghệ thuật chạm khắc sập thờ mai điểu
Xin mời quý vị cùng tìm hiểu cụ thể về nghệ thuật chạm khắc sập thờ mai điểu dưới đây:
Hoa mai
Hoa mai trong nghệ thuật chạm khắc được thể hiện với các chi tiết uốn lượn tạo nên bố cục hài hòa. Trong văn hoá Á Đông, mai nở mùa đông tượng trưng cho nghị lực, sự bền bỉ và thanh cao. Trên sập thờ hoa mai mang ý nghĩa may mắn, thanh khiết, khởi đầu tốt lành, thể hiện ước vọng gia đình luôn an yên và thịnh vượng.
Chim (Điểu)
Hình tượng chim trên sập thờ mai điểu thường là chim sẻ, chim én hoặc chim phượng nhỏ, được khắc ở tư thế đậu, bay và sải cánh. Chim tượng trưng cho tự do, sum vầy, phú quý, đồng thời mang tính biểu tượng về sự gắn kết của gia đình và con cháu. Khi kết hợp với hoa mai, bộ đôi mai điểu tạo nên bức tranh hài hòa và mang ý nghĩa cát tường.
Kỹ thuật chạm khắc
Để hoàn thiện sập thờ hoạ tiết mai điểu, đòi hỏi người nghệ nhân thực hiện qua nhiều công đoạn, mỗi chi tiết chạm khắc yêu cầu độ chính xác cao và tỉ mỉ. Dưới đây là những kỹ thuật chạm khắc sập thờ hoa văn mai điểu:
- Chạm nổi (chạm nông và chạm sâu): Làm nổi bật từng chi tiết như cánh chim, nụ hoa, đường gân lá tạo cảm giác mềm mại hài hoà với gỗ tự nhiên.
- Chạm lộng: Tạo khoảng trống phía sau họa tiết, giúp hoa văn thoáng và có chiều sâu không gian. Kỹ thuật chạm lộng thường áp dụng cho cành mai hoặc cánh chim đang bay tăng độ tinh xảo.
- Chạm bong lớn và bong nhỏ: Hoa, lá, chim được tách lớp rõ rệt, tạo hiệu ứng 3D giúp hoa văn sống động. Đây là kỹ thuật khó, đòi hỏi thợ phải có mắt thẩm mỹ và tay nghề bậc cao.
- Cân đối bố cục: Chạm khắc hoa văn sập thờ mai điểu đòi hỏi người nghệ nhân phải tính toán bố cục hoa, chim và cành hài hoà. Các chi tiết cần cân đối hai bên và phù hợp với tính đối xứng của không gian thờ cúng.
Ý nghĩa văn hóa và tâm linh của sập thờ mai điểu
Ý nghĩa văn hoá và tâm linh của sập thờ hoa văn mai điểu được thể hiện qua:
- Biểu tượng của chim và hoa trong tín ngưỡng: Hình ảnh hoa mai và chim (điểu) mang những tầng ý nghĩa sâu sắc. Hoa mai tượng trưng cho sự thanh khiết, bền bỉ, may mắn và khởi đầu tốt lành. Chim biểu trưng cho hòa hợp, tự do, phú quý và sự sum vầy. Khi chim kết hợp cùng hoa mai, bộ đôi mai và điểu trở thành biểu tượng của bình an, thịnh vượng và sự gắn kết của gia đạo.
- Thể hiện sự tôn kính tổ tiên và cầu phúc: Sập thờ được đặt ở vị trí trung tâm của không gian thờ cúng, vì vậy việc chọn hoa văn mai điểu thể hiện lòng thành kính của gia chủ đối với ông bà, tổ tiên. Mỗi đường nét trên sập thờ, từ cánh chim đến cành mai, đều như lời cầu chúc về an khang, thịnh vượng và cuộc sống bình an.
- Vai trò trong đời sống gia đình và cộng đồng: Trong đời sống gia đình Việt sập thờ mai điểu là nơi con cháu tụ họp vào ngày giỗ, lễ Tết, nhắc nhớ về truyền thống gia đình. Hoa văn mai điểu giúp bảo tồn nét đẹp của nghệ thuật chạm khắc truyền thống, văn hóa thờ tự và tạo không gian linh thiêng, trang nghiêm.
Nghệ thuật chạm khắc sập thờ mai điểu không chỉ làm nổi bật kiến trúc nhà gỗ truyền thống, mà còn lưu giữ giá trị văn hoá và tâm linh của người Việt. Quý vị có nhu cầu thiết kế thi công nhà kẻ truyền, hãy liên hệ Nhà Gỗ Phúc Lộc theo số hotline 0973 812 666 để được tư vấn cụ thể.
Thông tin về nhà gỗ Phúc Lộc
Số điện thoại: 0973812666
Nhận tư vấn thiết kế: Th.s kiến trúc sư Nguyễn Huy Khiêm
Xưởng sản xuất: xã Hạ Bằng, Tp Hà Nội (dưới chân núi chùa Tây Phương)
>Tham khảo thêm video về nhà gỗ truyền thống Bắc Bộ
>Tham khảo thêm những dự án nhà gỗ đẹp